Velayet Değişikliği Davası

Boşanma sonucunda çocukların velayetinin hangi ebeveyne verildiği, çocuğun gelişimi açısından son derece önem arz eden bir konu olduğundan, değişen koşullara göre, velayet hakkı sahibinin değiştirilebilmesi de TMK’da ele alınmış ve düzenlenmiştir. Bu sebeple, velayete ilişkin mahkeme kararları kesin hüküm teşkil etmemektedir.

Velayet hakkını alan anne veya babanın durumunun farklı bir hale gelmesi, sonradan ortaya çıkan çeşitli nedenlerle velayet hakkının gereği gibi kullanılmaması ya da çocuğun öncelikli yararının gerektirmesi hallerde velayet hakkının değiştirilmesi gündeme gelebilmektedir. Değişen koşullara göre velayet üzerinde olan eşin değiştirilmesi, yargıç kararıyla mümkün hale gelecektir. Bu koşullarda , velayet üzerinde olmayan taraf, çocuğun hukuki yararını zedelendiği, velayeti üzerinde olan tarafın velayet hakkını olması gerektiği gibi kullanmadığı, çocuğa yeterli ilgiyi ya da çocuğun bir tehlike içinde bulunduğu gerekçelerine dayanarak velayetin değiştirilmesini Aile Mahkemesi hakiminden isteyebilecektir. Velayeti üzerinde olmayan tarafın, anılan isteklerle açacağı bu davaya hukuki olarak “Velayetin Değiştirilmesi Davası”şeklinde isimlendirilmektedir.

Velayet hakkının, değişen koşullar sebebiyle el değiştirme durumu, kanun yapanlarca da öngörülmüş ve bu hal Türk Medeni Kanunu md.183’de yer almıştır. Bu durumda;

Halin  Farklılaşması

Madde 183.– Ana veya babanın başka birisi ile evlenmesi, başka bir yere gitmesi yahut vefat etmesi gibi yeni olguların mecburi kılması halinde hakim, re’sen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır.”

TMK’nın 183. Maddesinde, velayetin değişmesi için belli nedenler sayılmıştır. Buna göre, aşağıda belirtilen koşulların gerçekleşmesi halinde velayet hakkının sahibinin farklı hale gelmesi söz konusu olabilecektir;

Boşanmış anne veya babanın yeniden evlenmesi,
Velayet hakkına sahip eşin başka bir yere gitmesi,
Çocuğun velayet hakkına sahip eşin ölmesi,
Velayeti kendisinde bulunduran anne veya babanın cezaevine girmesi, alkol tedavisi nedeniyle yatarak tedavi görmesi, bitkisel hayata girmesi gibi diğer durumlar sebepleriyle velayet hakkının el değiştirmesi mümkündür.

Velayetin değiştirilme davası, kısıtlayıcı bir süreye tabi tutulmaz. Çocuğun hukuki yararının gerektirdiği zamanda açılabilecek bir davadır. Boşanma kararı ile düzenlenen velâyetin değişikliği için velâyet kendinde olan tarafın ya da velâyete konu küçüğün durumunda boşanma kesin hükmünden sonra mutlak ve önemli değişikliklerin olması zorunludur. Burada dikkat edilmesi gerekli olan husus, esaslı değişikliğin mutlak ve kesintisiz olmasıdır. Velayeti elinde bulunduran eşin değiştirilebilmesi için, velayet kendine verilen kişinin ya da çocuğun halinde esaslı farklılaşmanın olması ve bu farklılaşmanın geçici değil kalıcı nitelikte olması gerekiyor. Özellikle boşanma kararının kesinleşmesinden sonra, çok kısa zamanda açılan davalarda, değişikliği gerektiren bir olgu kanıtlanmaması halinde, davanın reddedilmesi gerekiyor.

Velayetin değiştirilmesi davasını, yalnızca velayet kendinde olmayan taraf değil, çocuğun velayeti kendinde olan tarafta velayetin değiştirilmesi maksadıyla açabilmektedir. Kahramanmaraş Boşanma Avukatları